Werkgevers belangrijk bij het voorkomen van escalerende schulden

Richard van het Laar is na zijn diensttijd ooit begonnen als incassomedewerker. In de tijd dat hij solliciteerde had hij nog geen flauw idee wat een gerechtsdeurwaarder deed, maar hij leerde van een collega exploten en processen verbaal opstellen en besloot in de avonduren de deurwaardersopleiding aan het Molengraaf instituut te gaan doen. Aan de opleiding leerde hij zijn huidige compagnon al kennen: Karin Wigger. 

Als gerechtsdeurwaarder sta je er middenin
Vanaf het eerste begin was ‘gerechtigheid’ zijn grootste motivatie: ervoor te zorgen dat wie recht heeft op geld, dat ook krijgt. “In eerste instantie dacht ik: Je moet mensen gewoon twee keer bellen en dan betalen ze wel. Die illusie heb ik na een week maar weer losgelaten. Maar ik vind het mooi dat het mensenwerk is. En elk zaak is anders. De ene keer is de opdrachtgever wat geëmotioneerder, de andere keer is de debiteur wat geëmotioneerder. En als gerechtsdeurwaarder sta je er midden in om te bemiddelen en de zaak tot een goed einde te brengen”, licht Richard zijn passie voor het vak toe. “Het wetboek geeft je handvatten en tools hoe je dat kunt doen, maar met de woorden ‘Hoe lossen we het op?’ breng je vanzelf weer beweging in een zaak. Je kunt de middelen inzetten als het nodig is, maar vanuit die bemiddelende rol, kun je er ook voor zorgen dat partijen on speaking terms blijven. 

Een andere blik
Met al die jaren ervaring geeft Richard ook graag gastcolleges op de hogeschool in Enschede, bij de minor Schuldhulpverlening. Hij vindt het belangrijk om de vooroordelen over gerechtsdeurwaarders weg te nemen. “Vaak wordt nog gedacht dat wij de hele dag bezig zijn mensen te ontruimen en dat wij schuldenaren zomaar verder op kosten jagen. Ik vertel dus onder andere graag over de kostenstructuur en dat het griffierecht vaak het grootste bestanddeel van de kosten is. En ik leg uit dat je als gerechtsdeurwaarder altijd eerst probeert de zaak op te lossen door contact te zoeken met de debiteur. Dat wij middelen pas inzetten als er geen andere mogelijkheid voor de schuldeiser om zijn recht te krijgen.” Richard merkt dat de studenten na afloop van zo’n college toch anders naar gerechtsdeurwaarders kijken. 

Een bijzondere samenwerking
Via die gastcolleges en tijdens het betekenen van exploten kwam Richard in contact met bewindvoerders. Daardoor besefte hij dat bewindvoerders en gerechtsdeurwaarders in feite hetzelfde belang hebben: dat het probleem wordt opgelost. Zijn ervaring dat bewindvoerders en gerechtsdeurwaarders vaak tegenover elkaar staan, heeft hij ‘omgedacht’. “Je kunt beter naast elkaar gaan staan en bekijken op welke manier je ervoor kunt zorgen dat de situatie flexibeler verloopt. Als je met elkaar in gesprek gaat over de manier waarop beide partijen de situatie aanpakken, krijg je meer begrip voor elkaars rol.” Maar het komt niet vaak voor dat een gerechtsdeurwaarder samen optrekt met een bewindvoerder, dus Richard en Sharita vormen een bijzonder koppel.

“Ik had het kunnen weten”
Uit dit soort gesprekken kwam naar voren dat zowel de bewindvoerder als de gerechtsdeurwaarder het belangrijk vinden dat bij een werkgever een loonbeslag ziet als een signaal dat er iets aan de hand is met zijn werknemer. Het gaat niet alleen om de administratieve afhandeling, een goede werkgever heeft er net zo goed een belang bij dat zijn werknemer uit de problemen komt. Tijdens de bijeenkomst voor werkgevers legde bewindvoerder Sharita onder andere uit op welke signalen een werkgever kan letten: Verandert het uiterlijk van de werknemer? Zorgt hij nog wel goed voor zichzelf? Hoe is de situatie thuis? Wordt de tuin nog wel onderhouden? Zijn de gordijnen de hele dag dicht? Meldt hij zich ziek? Soms zegt een werkgever: “Tja, achteraf gezien had ik het kunnen weten!” Het is goed om werkgevers hier bewust van te maken.

Werkgevers zijn belangrijk bij het voorkomen van escalerende schulden
Wat Richard toelicht bij de bijeenkomst is welk traject eraan vooraf is gegaan voordat het loonbeslag wordt gelegd. “De meeste mensen weten niet dat de debiteur eerst gedagvaard wordt, dat het vonnis van de rechter wordt betekend, dat er dus al meerdere contactmomenten zijn geweest die vooraf gaan aan het loonbeslag. Tijdens zo’n bijeenkomst hoor je ook de verhalen van werkgevers en van situaties waar de wet niet in heeft voorzien. Dus zelf leer ik er ook weer wat van. Bijvoorbeeld dat er ook altijd een andere kant aan het verhaal zit. En dat het goed is om in contact te treden met werkgevers. Zij voelen toch vaak nog schroom om met een gerechtsdeurwaarder te bellen. Het is mooi om ze op de goede weg te kunnen helpen. Door kennis te delen kunnen we werkgevers bewust maken van wat ze in bepaalde situaties kunnen doen. Werkgevers hebben in deze tijd eigenlijk ook een heel belangrijke rol in het voorkomen van escalerende schulden.”

De eerste bijeenkomst was een succes. De uitnodiging was verstuurd naar de opdrachtgevers van Wigger Van het Laar en MinusPlus Schulddienstverlening, maar ook op Linkedin geplaatst. Er kwamen tientallen werkgevers op af. Een volgende bijeenkomst staat later dit jaar gepland en het bijzondere koppel is ook uitgenodigd bij een organisatie om bij hun op locatie de presentatie te geven. Iedereen is er immers bij gebaat dat het beter is om een loonbeslag te voorkomen, voor zowel de werknemer als de werkgever.

In de spiegel kijken
Richard gaf al eerder presentaties over het vak van gerechtsdeurwaarder bij netwerkbijeenkomsten of bijvoorbeeld de Rotary. Het mooie daaraan vindt hij dat hij als gerechtsdeurwaarder dan ook wel eens een spiegel krijgt voorgehouden: “Je bent als gerechtsdeurwaarder onderdeel van de maatschappij. Het is goed om je bewust te worden wat voor effect jouw optreden als deurwaarder kan hebben en hoe mensen naar jou kijken. Met een coöperatieve opstelling kun je vaak veel meer goodwill creëren en zorgen voor een meer realistische beeldvorming.”

Toekomstideeën
Los van de bijeenkomsten van werkgevers denkt Richard erover om in de toekomst bijeenkomsten te organiseren met de hele schuldenketen uit de regio. Om met elkaar in gesprek te gaan over hoe die keten beter ingericht kan worden. De verhuurder, de gemeente, de rechtbank, de bewindvoerder en de gerechtsdeurwaarder, iedereen opereert nu los van elkaar en op een eigen manier. Dat kan duurzamer en effectiever als je de krachten bundelt, denkt Richard, ieder vanuit zijn eigen rol. Daarnaast is het belangrijk om elkaar te kennen en elkaar makkelijk te kunnen vinden als het nodig is. Dan is een oplossing vaak snel gevonden.